Xưa nay, giữa nhiều khán giả phim Hàn (ngay cả người Hàn Quốc) vẫn tồn tại một quan niệm về rating hay tỉ suất người xem của phim truyền hình, đó là rating 1% của một bộ phim phát trên đài cáp trả phí (tvN, jTBC, OCN,…) có thể tương đương với rating 3 – 5% nếu như được chiếu trên một đài công cộng (đài truyền hình mặt đất) miễn phí như KBS, MBC hay SBS. Điều này xuất phát từ suy nghĩ một bộ phim rating khoảng 3% của đài cáp đã được coi là hit, trong khi với các đài công cộng, muốn là hit thì rating phải trên 10% – 15%, phim nào 3% thì sẽ được gắn mác “bom xịt”.
Trong khi rating 3% đã được xem là hit với đài cáp thì với các đài công cộng lại được xem là “ế”
Thành thử, theo suy nghĩ của nhiều người, cùng một phim, nếu chiếu trên đài cáp mà được rating 3% thì khi chiếu trên đài công cộng, rating sẽ là 15%, tức là gấp 5 lần. Vậy cũng theo cách tính này, những phim đài cáp có rating lên tới gần 20% như Goblin mà được chiếu trên ba đài lớn thì cả Đại Hàn Dân Quốc từ trẻ tới già, từ nam tới nữ đều xem Goblin không thiếu một ai! (Nghe qua là đã thấy hơi sai).
Rating “Goblin” của đài cáp tvN lên tới gần 20%, điều đó không có nghĩa là nếu phim được chiếu trên đài công cộng, rating sẽ lên tới gần… 100%
Tuy nhiên, quan niệm này lại hoàn toàn không đúng sự thật. Năm 2013, trang tin Dispatch từng làm rõ vấn đề chênh lệch rating giữa các hệ thống đài truyền hình thông qua cuộc trao đổi với ông Kim Ki Hoon, giám đốc trụ sở chính của TNmS – một trong hai công ty phân tích rating của Hàn Quốc, bên cạnh AGB Nielsen.
Xin ông cho biết, liệu phương pháp thu thập dữ liệu rating của các đài cáp và các đài công cộng có khác nhau hay không?
Không. Mỗi khán giả tham gia cuộc điều tra rating đều được ghi lại quá trình họ xem phim, từ đó tính toán và đưa ra kết quả rating theo từng vùng miền, thế hệ và nghề nghiệp. Tất nhiên, nhóm khán giả được chọn tham gia khảo sát ở mỗi đài là khác nhau. Ở các đài công cộng, có khoảng 3.000 khán giả sinh sống tại 16 thành phố của Hàn Quốc tham gia khảo sát, trong khi ở các đài cáp, dữ liệu sẽ được thu thập trên các khách hàng đăng kí trả phí. Vì vậy, sự khác biệt sẽ không lớn. Hiện tại, lượng người dùng của đài cáp đã chiếm 75% lượng người dùng đài công cộng.
Vậy có đúng là rating 3% trên đài cáp tương đương với 15% trên đài công cộng?
Câu trả lời là không. Suy nghĩ này là do một phim đài cáp có rating 3% đã được nhận định là hit. Thật ra, rating 3% trên đài cáp không khác nhiều so với rating 3% trên đài công cộng. Để tính được một chương trình đài cáp có thể có rating bao nhiêu nếu chiếu trên đài công cộng, bạn có thể nhân rating của nó với 1,33. Ví dụ, rating một tập của Grandpa Over Flowers là 5,7% thì sẽ tương đương với 7,7% (5,8% x 1,33) nếu phát trên một đài công cộng. Công thức này cũng là do lượng người dùng của đài cáp đã chiếm 75% lượng người dùng đài công cộng (tức là lượng người dùng đài công cộng gấp 100/75 ~ 1,33 lần đài cáp).
Có phải công thức quy đổi rating đài cáp sang đài công cộng đang bị làm quá hay không?
Các đài cáp bắt đầu tính rating từ năm 2000. Thời điểm đó, chỉ có 10% người dùng đài công cộng đăng kí sử dụng đài cáp nên nếu quy đổi, bạn sẽ nhân rating đài cáp với 10. 1% đài cáp lúc đó tương đương 10% đài công cộng. Tuy nhiên, tình hình bây giờ đã khác. Giờ lượng người dùng đài cáp đã chiếm tới 75% lượng người dùng đài công cộng, ngoài ra số hộ gia đình sử dụng dịch vụ trả phí như IPTV cũng chiếm hơn 90%. Do đó rating đài cáp và đài công cộng đã không còn khác nhau nhiều nữa.
Vậy thì bây giờ một chương trình đài cáp rating 1% đã không được xem là hit nữa.
Ngày nay, phim rating 1% đã không còn là hit lớn. Vài năm trước, lượng chương trình vượt qua 1% rất hiếm nhưng bây giờ, phải 4% – 5% mới được xem là tương đối cao.
Hiện tại, các đài cáp đã phát triển đủ để cạnh tranh với các đài công cộng, đặc biệt là các kênh thuộc hệ thống CJ như tvN hay Mnet. Vì có nhiều kênh cáp nên việc cạnh tranh là hoàn toàn khả thi. Một chương trình có thể được phát đồng thời trên nhiều kênh và được chiếu lại 5 – 6 lần. Nếu cộng tất cả rating lại thì một chương trình có độ hot tạm được của đài cáp có thể có rating hơn 10%. Do đó, có thể nói rằng một hit của đài cáp sẽ có lượng người xem cao hơn một chương trình có độ hot tạm được của đài công cộng.
Có phải bây giờ các khán giả của đài công cộng đã chuyển sang xem đài cáp?
Vào tháng 7/2013, nhiều phim chiếu lúc 10 giờ tối trên các đài công cộng có rating thấp dưới 10%. Tổng rating của ba đài lớn chỉ được khoảng 30%. So với mức trung bình trước đây là 40%, con số này đã giảm đến 10%. Vậy con số này đã đi đâu? Trong khi đó, rating chương trình của các kênh cáp như tvN, Dramanet đều đang tăng nhẹ. Điều này cho thấy đã có sự phân tán khán giả trên các kênh truyền hình. Sẽ khó có thể thống kê chính xác rằng sự thay đổi là bao nhiêu vì hiện tại, truyền hình cáp rất đa dạng, có tới hơn 200 kênh cáp đang hoạt động.
Điều gì đã khiến thị trường đài cáp phát triển?
Việc bắt đầu tính rating chính là yếu tố quyết định. Trong quá khứ, các chương trình đài cáp không được tính rating. Tuy nhiên, khi có số liệu rating thì các đài có thể thu lợi từ quảng cáo, vì các nhà quảng cáo làm việc dựa trên rating. Khi lượng quảng cáo tăng lên, các đài cáp sẽ lớn mạnh theo.
Nếu chỉ có con số rating cao thì có thể kéo theo nhiều hợp đồng quảng cáo hay không?
Không hẳn là như vậy. Không giống các đài công cộng, với các đài cáp, thị phần cũng là yếu tố quan trọng thu hút các nhà quảng cáo.
Thực tế, các chương trình có rating cao, ngay cả những chương trình thể thao được truyền hình trực tiếp, thì khi được chiếu lại cũng sẽ có rating cao. Trong khi đó, rating các chương trình của một kênh mới hoạt động sẽ thường thấp.
Có yếu tố ngoại cảnh nào ảnh hưởng tới rating đài cáp hay không?
Giống như các đài công cộng, rating đài cáp có thể bị ảnh hưởng bởi thời tiết, mùa phát hay ngày phát sóng trong tuần. Rating thường thấp vào mùa xuân và mùa thu, khi mọi người có xu hướng ra ngoài hoạt động nhiều hơn. Rating cao nhất là vào mùa đông và mùa hè. Sức ảnh hưởng của ngày phát sóng trong tuần cũng rất lớn. Hiển nhiên, rating ngày cuối tuần sẽ cao hơn ngày thường. Rating thứ Ba cũng thường cao hơn thứ Hai.
Vậy chiến lược phát sóng có tác động gì tới rating hay không?
Với các đài cáp thì chiến lược phát sóng có tác động tương đối. Thường thì sau khi phim hết, những đài này sẽ chiếu lại liên tục từ tập 1 đến tập 16. Ngay cả khi không có một thành tích rating tốt khi phim còn phát sóng từng tập, các đài vẫn có thể cải thiện lượng khán giả của phim nhờ vào chiến lược này.
